Onze geschiedenis is niet geschied

via

De geweldige blog Africa is a Country, die ernaar streeft een vernieuwend beeld te creëren van Afrika (het continent, haar landen, haar diaspora), schrijft vaak zulke puntige stukken over Nederland en het land omgaat met haar koloniale verleden en (post?)koloniale heden. Ook nu weer: over hoe in Nederland de geschiedenis van de slavernij en kolonialisme wordt gerepresenteerd.


Het artikel is geschreven door Maria Hengeveld, die momenteel een master in mensenrechten doet aan de prestigieuze Columbia Universiteit in New York. Kort gezegd pleit ze voor meer nadruk op de gevolgen van slavernij, kolonialisme, en de Gouden eeuw in het geschiedenisprogramma op Nederlandse scholen, maar ook in de Nederlandse geschiedeniscanon. Volgens Hengeveld - ook al kan er (nog) causale relatie worden bewezen - zou het gebrek aan kennis bij de Nederlandse bevolking (zwart, wit, bruin, daartussenin) in relatie kunnen staan met de gekunstelde/ niet-bestaande omgang met ras en rassenverhoudingen in Nederland - het grootste voorbeeld is natuurlijk de hevige Zwarte Piet discussie die vorig jaar weer losbarstte.

Ik had het zeker niet beter kunnen schrijven. Uit eigen ervaring wordt de Gouden Eeuw door Nederlanders nog steeds as iets positiefs gezien: de schepen, de verre oorden, de rijkdom! Slavernij en uitbuiting wordt óf nog even snel toegevoegd, onder het mom van "Dat was natuurlijk heel erg", óf zelfs goedgepraat met argumenten als "Ja, maar slavernij, dat gebeurde in die landen ook!" Dat de Nederlandse overheersing in die landen nog steeds consequenties voor huidige wereld- en rassenverhoudingen heeft wordt zo genegeerd. Bovendien verdienen de nabestaanden van de onderdrukten 'agency' (het recht van vrije keuzes kunnen maken) door de opstanden tegen het Nederlandse koloniale regime openbaar te maken.

Nederland heeft moeite met de zwarte bladzijdes van haar geschiedenis onder ogen te zien, waardoor de geschiedenis een te duidelijk zwart-wit (bij gebrek aan een betere omschrijving) verhaal wordt. In tegenstelling tot Duitsland, waar men al op een jonge leeftijd over deze zwarte bladzijden onderwezen wordt, waardoor men met een kritischere blik naar de huidige maatschappij leert te kijken, vervalt Nederland al jaren in een 'wir haben es nicht gewusst'.

De discussie van slavernij en de gevolgen van kolonialisme op continentale verhoudingen is nog steeds van belang; afgelopen maandag presenteerde de blog Colorlines nog een klein overzicht van landen waar slavernij (inclusief 'moderne' slavernij zoals gedwongen huwelijken en schuldarbeid) voorkomt. Alhoewel de top 25 voornamelijk landen uit het zogenaamde 'Global South' beslaat, komt slavernij ook nog steeds voor in landen zoals de Verenigde Staten, Polen, Duitsland, en vast ook wel Nederland. De erfenis van slavernij en kolonialisme is dus niet iets van de geschiedenis, het duurt nog voort. Maar door je geschiedenis te kennen, en bewust te zijn van de gevolgen, kan men bewust blijven van soortgelijke sociale problemen in de huidige samenleving. En, met oog op die geschiedenis, zal men het noodzakelijk vinden om daadwerkelijk iets aan die problemen te doen.

Lees het sterke artikel van Maria Hengeveld op Africa is a Country hier.