Zombies en vampiers

Sinds wanneer zijn de traditionele monsters opeens niet zo slecht meer? Er zijn nog voldoende voorbeelden van zombies die je liever niet tegenkomt zoals die in World War Z en The Walking Dead. Toch staat daar een film zoals Warm Bodies tegenover. In het wereldje van de vampiers is er echter een volledige transformatie gaande. Van de dracula verhalen waarin vampiers meestal in en in slecht waren, gingen we naar de monsters in Buffy waarin Angel de inherente slechtheid van vampiers uitdaagde. Tegenwoordig zijn er series zoals The Vampire Diaries en True Blood, waarin er goede en slechte vampiers bestaan. In Twilight wordt de vampier zelfs de ideale partner.

Traditioneel gezien staat de vampier en de zombie voor ultieme 'witheid'. Richard Dyer schreef hier bijvoorbeeld zijn tekst Whiteness al over, die zeer de moeite waard is om te lezen. Hoewel we veel lezen over de stereotypes die bestaan over minderheden, zijn deze er ook over de meerderheden. Deze stereotypes hebben echter vaak niet de consequenties als die voor de minderheden hebben. De stereotypes worden namelijk als positief gezien, juist omdat ze tot de dominante groep behoren. Het stereotype van de witte mens is over het algemeen rationeel, rijk, emotieloos, staat dichtbij de technologie en heeft geen ritme gevoel. Dit staat natuurlijk duidelijk in contrast met het stereotype van de zwarte mens die over het algemeen die zich zou laten leiden door zijn emoties, arm is, emotioneel is, dicht bij de natuur staat en altijd een excellent ritme gevoel heeft. Deze laatste twee leiden vaak tot de aanname dat zwarte mannen beter in bed zouden zijn dan witte mannen, die te rationeel en emotieloos zijn. Wit zijn, komt dichtbij dood zijn. Een lijk wordt omgeschreven als spierwit en heeft natuurlijk weinig gevoel. Een vampier is simpelweg een representatie van de hyper witte (dode) man. Bedenk er dan ook bij dat vampieren vaak rijk zijn en leven van onschuldige mensen door ze letterlijk leeg te zuigen. De vampier is traditioneel gezien de representatie van de rijkste 10% van de samenleving. Ik vind het verwarrend dat er juist nu een positiever beeld van dit monster wordt getoond. In tijden van crisis zou je verwachten dat het monster een monster blijft. Maar de rijke uitzuigende witte vampier blijkt sexy te zijn, gewild en soms zelfs vegetariër...

De terugkeer van de zombie in series als The Walking Dead is daarentegen logisch ten tijden van crisis. De constant consumerende zombie staat symbool voor de consumerende samenleving die meer en meer wil en blind blijft inkopen. De samenleving die niet op kan houden met het afstormen op de sale (goed en grappig gerepresenteerd in de Southpark trilogie Black Friday) wat uiteindelijk leidt tot de vernietiging van alles. Een film als Warm Bodies vind ik dan ook logischer dan de goede vampier. Warm Bodies vertelt het verhaal van R, een zombie die geneest door in contact te komen met een meisje dat zijn hart weer laat bonken. Ja, het klinkt enorm cheesy, maar de film is zich daar van bewust en geeft er een grappige twist aan. Een film waarin zombies niet inherent slecht zijn, maar er een weg is naar genezing, geeft hoop dat onze consumptie maatschappij misschien kan veranderen.

Om terug te keren naar de vampier, kun je de tendens om een goede vampier neer te zetten ook anders bekijken. Als je de vampier niet ziet als een representatie van ultieme witheid, maar als een representatie van het ultieme monster, kan de acceptatie van het monster betekenen dat onze maatschappij oude 'monsters' steeds meer omarmt. Hiervoor moet je de monster zien als de ‘Ander’. Zo kan True Blood worden beschouwd als een andere manier om het verhaal van de Civil Rights Movement te visualiseren. Warm Bodies kan gelezen worden als het helpen van drugsverslaafden (het eten van de hersenen van mensen laat de zombies weer voelen) en ze weer integreren in de maatschappij door ze te laten zien dat los van drugs (of het eten van hersenen) je kunt voelen en ervaren. Een musical als Wicked draagt hier verder aan bij door de 'slechterik' aan het woord te brengen en dus een minder zwart-wit beeld neerzet van wat goed en slecht is. Twilight blijft echter problematisch, met Native-Americans die letterlijk in dieren veranderen en de rijke vampiers die nu opeens vredelievend zijn, maar wel een creepy stalker in de familie hebben die ‘s nacht in je kamer kijkt naar hoe je slaapt. Dus hoewel er sommige films en series een metafoor kunnen zijn voor de acceptatie voor wie vroeger als een 'monster' werd gezien, zijn ze dat zeker niet allemaal.