Van negen tot zes: tijd als een westerse constructie

Een klok, een kalender, we zijn het gaan beschouwen als dingen die behoren tot de absolute realiteit. Tijd is objectief. Tijd is een meetinstrument, maar de manier waarop we tijd hebben ingedeeld, de manier waarop we tijd hebben gevisualiseerd is een uitvinding die wel zeker te maken heeft met bepaalde denkbeelden en overtuigingen. Zo representeert een klok, tijd als meetbaar en locatieverbonden, maar is tijd an sich dat wel?


In haar boek Translating Time: Cinema, The Fantastic, and the Critique of Homogeneous Time, levert Bliss Cua Lim kritiek op de zogenoemde homogene, modernistische tijd. Zij bedoelt daarmee de illusie dat de tijd de kloktijd is. De tijd in de vorm van een klok is echter een sociale constructie. Een van de simpelste voorbeelden daarvan is hoe de klok de werkdag indeelt van negen tot zes. Ook zit er aan de moderne conceptie van tijd een idee verbonden van vooruitgang. De klok deelt de tijd in: in een verleden, heden en toekomst. Zo hoor je soms spreken over dat ontwikkelingslanden 'achterlopen' op het westen. In het verleden werd de inheemse bevolking van sommige landen beschreven als primitief en achterlopend op de westerse maatstaf, wat daarmee een excuus werd voor het imperialisme: 'deze landen moeten naar het heden worden geholpen'.

Leven we niet in een heden waar verleden en toekomst onderdeel zijn van het nu? Als ik nadenk over het verleden, is dat altijd mijn perceptie van dat verleden dat nu plaatsvindt en hetzelfde geldt voor de toekomst. Wanneer ik nadenk over mijn toekomst, is dat de toekomst die ik me visualiseer vanuit de positie waarin ik me nu verkeer. Is het niet eens tijd, dat we anders over tijd gaan denken?

Films die tijd op zijn kop zetten:
About Time (Richard Curtis, 2013) - Humoristische, romantische film.
Cloud Atlas (Tom Tykwer, Lana en Andy Wachowski, 2012) - Complexe, snelle, integrerende film.
Mr. Nobody (Jaco van Dormael, 2009) - Zet je aan het denken.
The Curious Case of Benjamin Button (David Fincher, 2008) - Tragische, sterk geacteerde film.
Back to the Future (Robert Zemeckis, 1985) - Klassieker!