"Ik vond het boek beter"

Het is een populaire uitspraak. Wanneer je zegt, "ik vond het boek beter," zeg je namelijk ook meteen, "goed he, ik heb het boek gelezen!" Film studies, televisie studies en nu ook game studies hebben vaak gestreden en strijden nog steeds om een impliciete hiërarchie binnen de media ongedaan te maken. In plaats daarvan hoopt menigeen dat boek, film, game en televisie vanuit gelijk oogpunt worden beoordeeld. De uitspraak, "ik vond het boek beter" helpt daarbij niet.


Vat dit niet verkeerd op, het kan natuurlijk oprecht zo zijn dat je het boek echt veel beter vond dan de (meestal) film adaptatie. Echter wordt er bij deze uitspraak meestal niet gedacht aan het feit dat een boek en een film twee verschillende media zijn en dus ook op verschillende manieren een verhaal neer zetten. Daarnaast zijn mensen die eerst het boek hebben gelezen vaak boos over veranderingen die zijn aangebracht in het 'origineel'. Maar waarom eigenlijk? Waarom moet een adaptatie zich altijd houden aan het origineel? Vaak zijn wijzigingen in de boeken noodzakelijk om het format van een film te passen. Zo zie je vaak dat in Game of Thrones gedachtes van karakters die normaal in de boeken gewoon worden uitgeschreven, in de serie een gesprek tussen twee personages worden, of op andere wijze worden uitgebeeld.

Soms wordt een adaptatie ook als een schending van het origineel beschouwd. De regisseur Baz Luhrmann wordt hier menigmaal van beschuldigt, zoals voor zijn adaptatie van Romeo en Julia, Romeo + Juliet (1996). Echter is het twijfelachtig waarom we precies Shakespeare's Romeo en Julia als origineel beschouwen. We zouden namelijk even goed Ovidius' Pyramus en Thisbe als het 'origineel' voor dit verhaal kunnen zien. Een 'origineel' aanwijzen lijkt daarom ook vaak niet mogelijk. We halen immers inspiratie uit de wereld om ons heen en nee, dit is niet altijd 'stelen'. De beste ideeën komen vaak voort uit het combineren van ideeën van anderen. Veel muziek komt ook zo tot stand, denk aan het nummer 'Wicked Game' van Chris Isaak, dat door vele muzikanten is gecoverd (o.a. HIM, James Vincent McMorrow, London Grammar en Ex Lovers). Of hoe DJs en VJs remixes maken, om soms van volstrekt onbekende nummers een hit te maken.

In plaats van het constant vergelijken van het zogenaamde 'origineel' met een adaptatie, is het misschien beter om elk werk, of het nu film, boek, game of televisieserie is, op zichzelf te beoordelen in plaats van waarop het werk gebaseerd is. Misschien is het voortaan beter om te zeggen "er zaten heel interessante verschillen tussen deze film en het boek", om een open discussie te hebben in tegenstelling tot het evalueren van een werk op datgene wat eraan vooraf ging.

Meer over dit onderwerp lezen?
- Van Kirby Ferguson: Everything is a Remix - Interessante video's over de discussie over het hergebruiken en remixen van bestaande materialen in films, muziek, computertechnologie en meer.

- Van Thomas M. Leitch: Twelve Fallacies in Adaptation Theory - Een academisch artikel over de fouten die we maken in het denken over adaptaties.

- Niet helemaal online, maar wel zeker goed! Het boek van Linda Hutcheon - A Theory of Adaptation