 |
| via |
Toch ga ik het doen, zodat het onderwerp zelf ook uit mijn hoofd komt. In de aflevering van afgelopen zondag, Oathkeeper, werd er weer veel gefocust op Daenerys Stormborn, Khaleesi of the Great Grass Sea, Mother of Dragons, Breaker of Chains (etc., etc.). Met behulp van haar leger, bevrijdt ze in de aflevering weer slaven van het juk van hun meesters door ze op te jutten tot een revolutie: 'Dood de meesters' wordt er op de muren geschreven. Als de meesters naar Daenerys worden gebracht, is de vraag, wat gaat er met hen gebeuren? Het antwoord wat Daenerys gaf gaf mij inzicht in de populistische retoriek die zij heeft ontwikkeld om haar doel te bereiken. Helaas wordt door deze retoriek haar karakter ook steeds eenzijdiger.
De scène waar ik over schrijf kan hier worden bekeken; het start rondom 3:40. We zien Daenerys trots haar nieuwe onderdanen ontmoeten, die hun boeien voor haar voeten gooien: bevrijd! Er wordt hier sterk gespeeld op haar Witte Messias imago, de schone, blanke vrouw die de arme, onontwikkelde donkere mensen bevrijd van de slechte donkere mensen. Maar het is het gesprek met haar adviseur Ser Barristan Selmy waarin blijkt dat niet ook nog eens een Witte Messias is, maar ook nog een populistische Messias. Ser Barriston neemt haar apart bij het zien van de gevangen genomen meesters, en zegt haar: "These people, they are your subjects now. Sometimes it's better to answer injustice with mercy." Maar Daenerys ziet niets in genade: "I will answer injustice with justice" antwoordt zij hem, wat inhoudt dat de slavenmeesters, net zoals zij met slavenkinderen deden, gekruisigd worden.
Ook in de aflevering ervoor, toen Daenerys de stad die ze nu heeft veroverd naderde, toonde ze haar steun voor de slaven, door hen toe te spreken in plaats van de meesters. "De mensen die achter jullie staan zijn de vijand (...) Ik zal ze geven wat ze verdienen." Om dan de stad te bombarderen met tonnen die gevuld zijn met oude slavenboeien. Bekijk het hier.
Voordat ik verder ga wil ik één ding duidelijk maken: slavernij is niet goed te praten. Of de serie echt is of niet, de slavenmeesters, vooral zij die hun slaven slecht behandelen, zouden gestraft moeten worden. De vraag is natuurlijk of een marteldood - kwaad met kwaad bestrijden - de juiste oplossing is. Was gevangenschap geen optie? Bovendien wil ik alleen aantonen met dit stuk dat er rondom populisme een bepaalde retoriek bestaat, en dat Daenerys dit aardig uitbeeld (maar Wilders is ook een goed voorbeeld).
Populisme gedefinieerd door Cas Mudde (2004, 2007) deelt de maatschappij op in tweeën: een volk, dat puur en goed is, en een elite, die corrupt is. Tussen deze twee homogene, ge-essentialiseerde groepen wordt een vijandige relatie gecreëerd; de elite wordt gezien als de oorzaak van de problemen van het volk. De speeches van Daenerys volgen dit patroon. In haar speech benoemt ze de slavenhouders als de vijand, die slaven alleen maar lijden en boeien hebben gebracht. Door te zeggen dat ze onrecht met gerechtigheid bestrijd insinueert ze dat het volk puur is, en de slavenhoudende elite dus per definitie boosaardig. Niet alleen Daenerys, maar de serie zelf maakt ook deze tweedeling: bestaat de stad Mereen alleen uit slaven en slavenhouders? Is er geen tussenklasse?
Populistische leiders hebben een gekke rol binnen dit geheel: zij moeten zich op de hoogte van de elite stellen om macht te hebben en politiek te kunnen bedrijven, maar zij mogen niet door het volk beschouwd worden als één van de corrupte elite. Dit maakt Daenerys al snel duidelijk. Ze richt haar speech direct naar het volk en distantieert zich van de elite, zeggende: "I have nothing to say to them. I only speak for you" en "I am not your enemy, your enemy is beside you". Zij is dus onderdeel van het pure volk en is niet geïnteresseerd in de macht van de corrupte elite. Vanuit dit perspectief denk ik daarom ook dat Daenerys besluit om de slavenhouders te kruisigen omdat ze nogmaals wilt duidelijk maken dat zij geen onderdeel is van de corrupte elite. Dood aan de elite, leve het volk!
Het volk, dat apolitiek is en een leider zoekt om te volgen, wordt gebonden door wat Taggart (2003) het 'heartland' noemt: een imaginaire gemeenschap waar ze vrij zijn van de elite. Zo'n gemeenschap wordt ook gecreëerd door Daenerys als ze vertelt over de andere slavensteden die ze heeft bevrijd, en die nu achter haar staan. Symbolisch gooit ze lege boeien naar de slaven die hun toekomstbeeld, hun imaginaire gemeenschap - een vrij leven zonder slavernij - tonen. Dit wordt gecontrasteerd met het huidige leven van de slaven, dat getekend wordt door kindermoord en lijden. Hé, komt dat niet bekend voor? Een zelfde soort tactiek wordt gebruikt door Rita Verdonk in haar campagnefilmpje voor haar geflopte partij Trots op Nederland: de problemen veroorzaakt door de politieke, corrupte elite werden laten zien, en daarna (vanaf 2:00) wordt een zonnige toekomst laten zien, van een blij, werkend Nederland, dat achter haar staat. Gelukkig heeft Daenerys wel een nobeler doel dan Rita.
Maar wat is het doel van Daenerys precies? Populisme is een "dunne ideologie"; het moet met andere ideologieën of ideeën worden gecombineerd zodat de ideologie niet te 'leeg' wordt en de strijd tussen "het volk" en de "corrupte elite" verder kan worden gelegitimeerd. Bij het karakter van Daenerys wordt haar motivatie voor het strijden van het volk niet duidelijk gemaakt. Ze wilt natuurlijk naar Westeros om haar troon te claimen (en dan toch weer bij die elite horen), maar op het moment houdt ze zich meer bezig met het bemachtigen van volgers in Essos. Waarom het bevrijden van slavensteden? Omdat ze zich altijd gevangen heeft gevoeld van haar broer, en daarna van Khal Drogo? Deze verdieping van Daenerys is wat ik nog mis in haar karakter. Geef me tenminste een reden waarom ze heeft besloten de Mhysa, de populistische, witte Messias te zijn.
 |
| Klik hier voor de hele pizza |
Geen opmerkingen :
Een reactie posten