Opzij met de Opzij

via

Afgelopen dinsdag kondigde Opzij, het eerste en enige oorspronkelijk feministische maandblad van Nederland, aan dat ze een vervanger hebben gevonden voor Margriet van der Linden, die van de zomer aftrad als hoofdredacteur van het blad. Aangenaam kennis te maken: "Irene Bel (36), hoofdredacteur van New Scientist, getrouwd en moeder van twee kinderen".

In het persbericht legt de nieuwe hoofdredacteur uit wat feminisme voor haar betekent: ze geeft toe dat ze geen jarenlange affiniteit heeft met Opzij noch met feminisme, maar dat ze de beweging dankbaar is dat zij, naast het hebben van een gezin, kranten en bladen kan besturen in een leidinggevende functie. Haar visie op het feminisme is dan ook kort samen te vatten onder de noemer 'sociaal-economische gelijkheid' tussen man en vrouw. Ze gaf het al zelf toe, maar nu is het al helemaal duidelijk: een brede, veelomvattende opvatting van feminisme heeft Bel (nog) niet.


Haar plannen voor Opzij zijn ook erg verhelderend:

"Het wordt tijd dat vrouwen hun kansen pakken en dat de maatschappij ook echt de mogelijkheden daarvoor creëert. De tijd van vingerwijzen is voorbij en het gaat nu er om dat vrouwen hun kansen nemen. Daarbij past Opzij, dat vanuit een feminiene en niet per definitie vanuit een feministische invalshoek schrijft. Opzij wil vrouwen inspireren om hun eigen ambities te volgen, wat die ambitie ook is. En duidelijk maken hoe de maatschappij daar meer open voor kan staan."

Laten we dit eens even onder de loep nemen.

Allereerst: dit lijkt dus een voortzetting van de verandering van de slogan van het blad: toen"feministisch maandblad", nu "de vrouwelijke opinie"; van een "feministische invalshoek" naar een "feminiene". De angst voor het woord 'feminisme' is ook doorgedrongen bij de bladenmakers dus. Wat is die "feminiene invalshoek" eigenlijk? Het is inderdaad belangrijk om de vrouw een stem te geven, maar hopelijk wordt er goed over nagedacht welke vrouw Opzij wil aanspreken. De vrouwen van de witte middenklasse? Hopelijk wordt er een breder concept van vrouw op nagehouden met de nieuwe hoofdredacteur.

Ik ben het er mee eens dat iedereen hun eigen ambities zou moeten kunnen nastreven; ik vind echter dat we niet moeten vergeten dat sommige keuzes niet helemaal vrij worden gemaakt. Er bestaat namelijk zoiets als (on)bewuste sociale en maatschappelijke druk en verwachtingen. In dit opzicht vind ik dat we best mogen vingerwijzen: niet naar mannen, maar naar een patriarchale structuur die door de maatschappij op wordt gehouden. Bovendien zijn vrouwen geen homogene groep: witte middenklasse vrouwen gaan bijvoorbeeld niet ook nog gebukt onder de discriminatie en racisme die zwarte vrouwen dagelijks meemaken, net zozeer als mensen (man/vrouw/trans/etc.) die buiten de gendernormen vallen, of homoseksuelen. Dit zijn óók feministische thema's, die dus niet alleen onder het sociaal-economische perspectief van Bel vallen.

Een aantal maanden voordat ik naar Londen verhuisde kocht ik maandelijks de Opzij, om, als beginnend feminist, dit enige feministische maandblad te steunen. Ik miste echter de kritische feministische blik die ik gewend was van websites zoals Feministing en The Feminist Wire. Een vorm van witte suprematie leek impliciet in het blad, zoals Roet in het Eten al eerder uitwees: de vrouwen aan het woord en in de verhalen waren over het algemeen welgesteld en wit; Islam werd neergezet als pure vrouwenonderdrukking. Of gewoon een zin uit de Opzij die nu in de winkel ligt: "Papa's hebben het ook superdruk, maar ze klagen er niet over." Pardon?! De derde (en na deze quote misschien de eerste nog niet eens) feministische golf lijkt niet helemaal doorgedrongen tot het blad: deze stroming introduceerde het intersectionalisme, waardoor verschillende vormen en mechanismen van onderdrukking - op basis van sekse, gender, ras, etniciteit, seksualiteit, etc. - de ruimte kregen binnen feministische theorieën en activisme. Maar die ruimte heeft het helaas nog niet gekregen in Opzij.

Dus, als de oplage en verkoopcijfers van Opzij omhoog moeten, zou ik het volgende advies geven:

1. Vier het intersectionalisme en diversiteit
Meer reportages en opinie over de combinaties van discriminatie die vrouwen van alle achtergronden meemaken. Laat dit niet alleen worden geschreven door de witte middenklasse, maar ook door de vrouwen zelf. Check your privilege.

2. Wees kritisch
Het feminisme is een intrinsiek politieke stroming, dat kritiek mag geven op maatschappelijke problemen en debatten. Doe dat, maar wees ook kritisch op het feminisme als stroming zelf.

3. Ga terug naar de activistische houding
Steun andere activistische groepen, zoals anti-discriminatie en LGBT actiegroepen, zonder belerend te zijn. Zo wordt een maatschappelijk debat met een brede steun gecreëerd.

via